Het Koorboek van Margareta van Oostenrijk

Het Mechels Koorboek uit 1515 – 1516 is een van de mooiste en best bewaarde muziekhandschriften uit de zestiende eeuw. In Museum Hof van Busleyden kan je dit meesterwerk niet enkel zien, maar ook horen. In de donkere ruimte waar je dit handschrift bekijkt, staan het koorboek en de prachtige Vlaamse polyfonie centraal. Het Mechels Koorboek is een bruikleen van Stadsarchief Mechelen en maakt sinds 2022 ook deel uit van de Canon van Vlaanderen.

Hoogmis van de Vlaamse polyfonie

Het Mechels Koorboek is wellicht rond 1515 gemaakt in het Mechelse atelier van Petrus Alamire (ca. 1470-1536). Hij was niet alleen kopiist, maar ook zanger, muzikant, componist en ondernemer. De opdracht om het koorboek te maken, kwam van het Bourgondisch-Habsburgse hof. Dat blijkt onder andere uit de openingsminiatuur. Die toont wellicht de jonge Karel V (sommige onderzoekers menen dat het Maximiliaan van Oostenrijk is) op een troon waaraan het Bourgondisch-Habsburgse wapenschild is bevestigd, omringd door zijn broer en zussen.

Het Koorboek bevat zeven zettingen op muziek van de Latijnse mis: de eerste door componist Matthaeus Pipelare (ca. 1450-ca. 1515), de overige zes van de hand van Pierre de la Rue (ca. 1452 – 1518). De la Rue was de favoriete componist van Margareta van Oostenrijk. De luxueuze muziekhandschriften zijn versierd met miniaturen die gemaakt zouden zijn in het Gentse atelier van Gerard Horenbout.

Het Mechels Koorboek is waarschijnlijk het enige stuk uit de kunstcollectie van Margareta van Oostenrijk dat altijd in Mechelen is gebleven. Sinds 1860 is de aanwezigheid in het Mechelse Stadsarchief gedocumenteerd. In 2007 is het erkend als Vlaams topstuk. Vanaf 2018 is het kostbare handschrift permanent te zien in Museum Hof van Busleyden.

Het Mechels Koorboek in detail

• Titel: Mechels Koorboek
• Objectnaam: koorboek
• Vervaardiger: Petrus Alamire (atelier)
• Datering: ca. 1515-1516
• Materiaal: perkament
• Afmetingen: 66 x 44,5 cm
• Herkomst: Langdurige bruikleen van het Stadsarchief Mechelen

Het Koorboek: visueel verhaal

Bekijk het hele verhaal van het Koorboek

Meer lezen

• Ignace Bossuyt, De Vlaamse Polyfonie. Leuven, 1994.
• Herbert Kellman (ed.), The Treasury of Petrus Alamire. Music and Art in Flemish Court Manuscripts 1500-1535. Gent/Amsterdam, 1999.
• Adrianus Koldeweij, ‘Triomf van de Brabantse kunstenaars’. In: Raymond Van Uytven e.a. (red.), Geschiedenis van Brabant: van hertogdom tot heden. Zwolle, 2004: 268-279.